Kan ik mijn loon laten uitbetalen in Bitcoin?

Cryptovaluta zoals Bitcoin vinden meer en meer hun weg in ons leven. Ze zetten ons voor nieuwe uitdagingen en voorzien in een alternatieve betalingswijze. Verschillende ondernemingen en particulieren springen mee op de kar, maar voorlopig beweegt er in België niet al te veel. Toch zien we meer en meer een vraag om lonen van werknemers uit te betalen in Bitcoin, meestal op vraag van de werknemer zelf. Maar is dit wel mogelijk? U leest het hier.

Wat is Bitcoin?

Eerst even wat context. Wat is eigenlijk Bitcoin? Bitcoin wordt ontwikkeld door mensen die complexe wiskundige berekeningen uitvoeren met zeer krachtige computers. Het uitvoeren van deze berekeningen en het resulteren ervan in Bitcoin, noemt men “minen”.

Bitcoin is dus een cryptovaluta of een virtuele munteenheid die wordt bijgehouden in een portefeuille. In tegenstelling tot euro’s of dollars is Bitcoin geen gecentraliseerde digitale munt en werkt deze dus zonder centrale bank. Dit maakt ook dat Bitcoin zeer volatiel zijn en de waarde ervan enorm hard schommelt. Mensen, zoals bijvoorbeeld Elon Musk, kunnen bij wijze van spreken met één enkele tweet de koers volledig omgooien.

Op dit ogenblik kan men in het dagdagelijkse leven nog niet veel doen met Bitcoin. In supermarkten bijvoorbeeld kan je er soms, maar niet altijd mee betalen en is het in ieder geval nog niet gangbaar om er met Bitcoin te betalen. Het Centraal-Amerikaanse land El Salvador is het eerste land ter wereld dat Bitcoin sinds september 2021 aanvaardt als wettig betaalmiddel. En ook Eric Adams, de nieuw verkozen burgemeester van New York, zei op 5 november 2021 dat hij zijn eerste drie maandlonen uitbetaald wenst te krijgen in Bitcoin. Maar is dit naar Belgisch recht ook mogelijk?

Het loon uitbetalen in Bitcoin lijkt voorlopig niet mogelijk…

Artikel 4 van de Loonbeschermingswet bepaalt dat het loon in geld moet worden uitbetaald in de munt die wettelijk gangbaar is in België wanneer de werknemer er zijn activiteit uitoefent. Op dit ogenblik is Bitcoin (of enige andere cryptovaluta) geen munt die wettelijke gangbaar is in België en is het aldus niet mogelijk om het loon van een werknemer, die tewerkgesteld wordt in België, uit te betalen in Bitcoin.

De rechtspraak beoordeelt dit principe ook bijzonder streng. Zo oordeelde de Raad van State (weliswaar in 1993) dat de vervanging van de uitbetaling van een verschuldigde oudejaarspremie door een betaling in de vorm van maaltijdcheques in strijd is met het voormelde artikel 4, aangezien maaltijdcheques geen munt zijn die wettelijk gangbaar is in België en aangezien maaltijdcheques slechts worden aanvaard voor de aankoop van een maaltijd of van voedingsmiddelen in welbepaalde handelszaken.

Artikel 5 van de Loonbeschermingswet bepaalt bovendien dat het loon in giraal geld moet worden betaald, wat in de praktijk zo veel wil zeggen als “betaling door middel van een overschrijving”. De vraag rijst nog maar of een betaling met Bitcoin via blockchain zou kunnen worden gekwalificeerd als een overschrijving.

Het tweede lid van het voormelde artikel 4 bepaalt echter dat, wanneer een werknemer zijn professionele activiteit uitoefent in het buitenland, het loon in geld, op verzoek van de werknemer, geheel of gedeeltelijk moet worden uitbetaald, hetzij in munt die wettelijk gangbaar is in België, hetzij in munt die wettelijk gangbaar is in het land waar de werknemer zijn activiteit uitoefent. Indien u als Belgische werknemer uw professionele activiteiten uitoefent in El Salvador, zal u misschien geluk hebben.

In een arrest van 22 oktober 2015 oordeelde het Europees Hof van Justitie naar aanleiding van een prejudiciële vraag van het Zweedse hooggerechtshof in bestuurszaken dat Bitcoin btw-vrij mag worden verhandeld. Hieruit kan worden afgeleid dat Bitcoin aldus een wettig betaalmiddel is. Het feit dat Bitcoin een wettig betaalmiddel is, wil echter nog niet zeggen dat het daarom een in België een wettelijk gangbare munt vormt.

… maar de vraag naar een wetgevend kader dringt zich op.

Voorlopig lijkt het uitbetalen van loon in Bitcoin aldus een verre droom te zijn in België.

Verschillende Belgische werkgevers melden echter dat zij van hun werknemers regelmatig de vraag krijgen om het loon uit te betalen in Bitcoin of andere cryptovaluta. Een van de voornaamste argumenten om het loon uit te betalen in Bitcoin zou zijn dat blockchain reeds meermaals bewezen heeft dat het een veilige manier is om geld te verhandelen. Een van de voornaamste redenen om het niet te doen, is uiteraard het volatiele karakter van Bitcoin (en andere cryptomunten). De waarde ervan kan van de ene dag op de andere dag enorm dalen, terwijl de prijzen van voedsel, drank, kledij, e.d. steeds stabiel blijven en waardoor men in financiële problemen zou kunnen komen.

Toch dient de wetgever na te denken over een regelgevend kader, omdat het aantal cryptovaluta steeds toenemen, steeds gangbaarder worden en het aantal cryptoverhandelaars en -gebruikers steeds toeneemt. Grote bedrijven, zoals autofabrikant Tesla, e-commercebedrijf Amazon of technologiegigant Microsoft, aanvaarden bijvoorbeeld reeds betalingen met Bitcoin.

Ook op het vlak van sociale zekerheid en fiscaliteit (toch de twee voornaamste inkomensbronnen van de overheid) bestaat er nog maar weinig of zelfs geen regelgeving. Ook dit zou de overheid een incentive moeten geven om dringend regelgeving te voorzien die het uitbetalen van loon door middel van Bitcoin of andere cryptovaluta mogelijk zou moeten maken.

Werk aan de winkel dus…

Heeft u nog verdere vragen over (alternatieve) verloningswijzen? Neem dan zeker contact op met onze specialisten arbeidsrecht zodat wij u op maat kunnen adviseren.

Maxime Jeanray en Jana Kern