Externe benoeming van een algemeen directeur

Het Decreet Lokaal Bestuur vervangt de bestaande decreten die de organisatie en de werking van de Vlaamse lokale besturen regelen en beoogt een zo eenduidig mogelijke politieke, ambtelijke en beleidsmatige aansturing van de gemeenten en de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW). Om dit te bereiken, zijn er heel wat nieuwigheden ingebouwd in het decreet. Zo is het bestuurlijk toezicht onder meer hervormd en zijn de organieke regels verder vereenvoudigd. Een voorbeeld hiervan is het feit dat de functie van secretaris en financieel beheerder van de gemeente en het OCMW is ingeruild voor één algemeen directeur en één financieel directeur voor de beide organisaties. Ook bij de aanstelling van een algemeen directeur heeft het decreet een aantal nieuwigheden voorzien. Over dit laatste werd er een procedure aanhangig gemaakt bij het Grondwettelijk Hof.

 

Overgangsbepalingen met betrekking tot de functies van algemeen en financieel directeur

In elke gemeente zijn er voortaan een algemeen directeur en een financieel directeur die zowel bevoegd zijn voor de gemeente als voor het OCMW dat de gemeente bedient. Hiervoor zijn er een aantal overgangsbepalingen voorzien, vervat in de artikelen 581 tot en met 589, die de aanstelling en het salaris van deze directeurs verder bepalen en waarborgen voorzien voor de gemeentesecretarissen en de OCMW-secretarissen die geen algemeen directeur worden.

Inzake de aanstelling van een algemeen directeur, maakt het decreet een onderscheid in drie situaties.

 

Eerste situatie: artikel 581

Als het ambt van gemeentesecretaris en het ambt van secretaris van het OCMW dat de gemeente bedient door dezelfde persoon worden uitgeoefend, wordt diezelfde persoon met behoud van zijn dienstverband van rechtswege aangesteld als algemeen directeur bij de gemeente.

 

Tweede situatie: artikel 582

Als de ambten van gemeentesecretaris en van secretaris van het OCMW dat de gemeente bedient, vacant zijn, vult de gemeenteraad het ambt van algemeen directeur in door aanwerving of bevordering.

De gemeenteraad stelt de voorwaarden vast voor het ambt van algemeen directeur en stelt daarvoor de selectieprocedure vast. De algemeen directeur wordt gekozen in functie van de functiebeschrijving met functieprofiel en competentievereisten en van de toetsing aan de voorwaarden.

 

Derde situatie: artikel 583

Als de titularis van het ambt van gemeentesecretaris en de titularis van het ambt van secretaris van het OCMW dat de gemeente bedient verschillende personen zijn, of als maar een van beide ambten ingevuld is, heeft de gemeenteraad de keuze om:

• De titularis(sen) op te roepen om zich binnen 30 dagen kandidaat te stellen voor het ambt van algemeen directeur.
• Het ambt in te vullen door aanwerving of bevordering.

 

Schending ingeroepen voor het Grondwettelijk Hof

In een arrest van 23 mei 2019 werd het onderscheid tussen de eerste en de derde situatie aangevochten bij het Grondwettelijk Hof op grond van een schending  van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.

 

Feiten

De verzoekende partij was de gemeentesecretaris van een gemeente, waar de gemeenteraad had besloten de functie van algemeen directeur in te vullen bij aanwerving. Hij meende rechtstreeks en ongunstig te worden geraakt door de bestreden bepalingen doordat op grond van artikel 583, § 1, van het DLB het ambt van algemeen directeur onmiddellijk kan worden ingevuld via aanwerving of bevordering wanneer er in de gemeente zowel een gemeentesecretaris als een OCMW-secretaris is, terwijl het ambt van algemeen directeur van rechtswege wordt ingevuld door de titularis die reeds tegelijk het ambt van gemeentesecretaris en dat van OCMW-secretaris uitoefent.

 

Verschil in behandeling

Wanneer zowel de gemeentesecretaris als de OCMW-secretaris kandidaat zijn voor het ambt van algemeen directeur, voorziet de decreetgever in beginsel in een interne procedure met vergelijking van titels en verdiensten waarbij verplicht voor een van beide personen moet worden gekozen.

De gemeenteraad heeft echter ook de keuze om onmiddellijk het ambt van algemeen directeur in te vullen bij (externe) aanwerving of bevordering. In dat geval zullen voorgenoemde secretarissen moeten concurreren met andere (externe) kandidaten, waardoor hun kans op een benoeming tot algemeen directeur beperkter is.

 

Uitspraak van het Hof

Het Hof oordeelde dat het verschil in behandeling berust op een objectief criterium, namelijk het feit of de ambten van gemeentesecretaris en van OCMW-secretaris vóór de totstandkoming van het bestreden decreet al dan niet werden uitgeoefend door één en dezelfde persoon.

De keuze van de decreetgever om een onderscheiden overgangsregeling uit te werken, steunt eveneens op een pertinent criterium van onderscheid in het licht van de beoogde doelstelling om te komen tot een eengemaakte ambtelijke en financiële aansturing van de gemeente en van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn dat de gemeente bedient. De gemeentesecretarissen die reeds voorheen ook de taken uitoefenden van OCMW-secretaris hebben immers een ervaring opgebouwd waarover de personen die één van beide functies afzonderlijk uitoefenden niet beschikken.

De keuzemogelijkheid van de gemeenteraad om het ambt in te vullen door aanwerving of bevordering past in het kader van het streven van de decreetgever om de lokale autonomie te vergroten en ruimte te laten voor maatwerk, aldus het Hof.

 

Besluit

De artikelen 581 tot en met 589 van het Decreet Lokaal Bestuur werden niet vernietigd, waardoor het de gemeenteraad vrij staat om de keuze te maken om al dan niet over te gaan tot (interne) bevordering dan wel (externe) aanwerving in de hypothese dat de secretarisambten worden ingevuld door verschillende personen, of slechts één van beide is ingevuld.

Indien u hierover vragen heeft, kan u steeds terecht bij FORUM ADVOCATEN.

 

Auteurs: Florentina Alimusaj & Reiner Tijs