31 juli 2025
Vanaf nu bestaat er ook pleegouderschapsverlof!
Pleegouders hebben een cruciale rol in onze samenleving: ze bieden een veilige thuis aan kinderen in een kwetsbare positie. Gelet op deze maatschappelijke waarde konden ze dan ook genieten van een bijzonder sociaal statuut, al is dit recent uitgebreid met het ouderschapsverlof. In deze blog geven we een overzicht van de huidige en toekomstige regeling.
Thematische verloven voor ouders
Vandaag de dag voorziet onze Belgische wetgeving heel wat initiatieven om ouders te ondersteunen bij het verwelkomen van een kind in het gezin, alsook bij de verdere opvoeding ervan. We kennen zo onder andere het moederschapsverlof, het geboorteverlof, het meeouderschapsverlof en het adoptieverlof. Verder kent het Belgische arbeidsrecht aan natuurlijke ouders en adoptieouders ook het recht toe op ouderschapsverlof.
Het ouderschapsverlof strekt ertoe om de zorg voor jonge kinderen tot en met elf jaar op te vangen. Het kan opgenomen worden in verschillende modaliteiten, doch het klassieke ouderschapsverlof bedraagt maximaal vier maanden voltijds, acht maanden halftijds, 20 maanden 4/5e of 40 maanden 1/10e.
Opvallend is dat pleegouders hier (tot voor kort) geen aanspraak op konden maken. Het ouderschapsverlof was er namelijk enkel voor natuurlijke ouders en adoptieouders. Dit is bijzonder, aangezien er heel wat uiteenlopende vormen van pleegouderschap bestaan. Soms bieden pleegouders maar kort opvang aan een pleegkind en in andere situaties kan het pleegouderschap erg langdurig zijn, waarbij kinderen bijna hun volledige jeugd door dezelfde pleegouders opgevoed worden. Dit maakt dan ook dat het feitelijke onderscheid tussen adoptie en langdurige pleegzorg bijna verwaarloosbaar is en de zorgtaken die de adoptie- of pleegouder uitoefent bijna als identiek gezien kunnen worden. Dit maakt dan ook dat de wetgever van mening was dat er voor langdurig pleegouderschap in een gelijke maatregel voorzien moest worden, aangezien deze tot voor 1 juli 2025 nog ontbrak.
Arbeidsrechtelijke regelingen voor pleegouders voor de goedkeuring van de programmawet
Voordien konden pleegouders maximaal zes dagen per jaar afwezig zijn van hun werk omwille van welbepaalde verplichtingen in verband met het pleegouderschap. Hierbij dient ook te worden benadrukt dat, indien het gezin uit twee werknemers bestaat die beiden aangesteld zijn als pleegouder, deze dagen verdeeld dienen te worden onder de pleegouders.
Het gaat hierbij om concrete, wettelijk vastgelegde gebeurtenissen, namelijk:
- het bijwonen van zittingen bij de rechtbank of een administratieve autoriteit bevoegd voor pleeggezinnen;
- contacten van de pleegouder/het pleeggezin met de ouders of voor het pleegkind en de pleeggast belangrijke derden;
- contacten met de dienst voor pleegzorg.
Voor andere dan de hierboven opgesomde gebeurtenissen mag de werknemer niet afwezig zijn van het werk, tenzij de bevoegde plaatsingsdienst de pleegouders een attest bezorgt dat verduidelijkt dat de aanwezigheid van hen vereist is.
Verder konden pleegouders ook beroep doen op het ‘pleegouderverlof’, onverminderd het recht op de eerder genoemde zes dagen afwezigheid per jaar. Het pleegouderverlof werd in 2019 ingevoerd en zorgt ervoor dat de werknemer die is aangesteld als pleegouder en die naar aanleiding van een langdurige plaatsing van een minderjarig pleegkind in zijn/haar gezin, eenmalig het recht heeft op ‘pleegouderverlof’ gedurende een aaneengesloten periode.
Het pleegouderverlof betreft een periode van afwezigheid van maximaal zes weken per pleegouder, waarbij er ook nog vier weken bijkomend worden toegekend dewelke verdeeld dienen te worden onder de ouders. Vanaf 1 januari 2027 zullen deze vier weken opgetrokken worden naar vijf weken.
Tijdens de eerste drie dagen van het pleegouderverlof heeft de werknemer recht op het behoud van zijn normaal loon ten laste van de werkgever. Gedurende de volgende dagen zal de werknemer een uitkering genieten in het kader van de verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen.
Nieuw sinds de goedkeuring van de programmawet: pleegouderschapsverlof!
Recent – nl. op 29 juli 2025 – werd de langverwachte programmawet gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad waarmee wordt toegelaten dat pleegouders vanaf 1 juli 2025, naast de bovenstaande regelingen, ook nog ouderschapsverlof opnemen bij langdurige pleegzorg. Op deze manier komt de wetgever tegemoet aan de leemte die er was in de wetgeving.
Meer concreet kunnen pleegouders in het kader van langdurige pleegzorg vanaf 1 juli 2025 vier maanden ouderschapsverlof opnemen tijdens de eerste elf levensjaren van de pleegkinderen om de zorgtaken op te vangen. Onder ‘langdurige pleegzorg’ wordt verstaan de pleegzorg waarvan bij aanvang duidelijk is dat het kind voor minstens zes maanden in hetzelfde pleeggezin bij dezelfde pleegouder(s) zal verblijven. Hiermee is de regeling voor pleegouders equivalent aan de klassieke regeling voor ouderschapsverlof.
Heel wat pleegouders waren al lang vragende partij naar een gelijkaardige regeling, doch liet deze toch enige tijd op zich wachten. Toen het wetsvoorstel hieromtrent begin dit jaar werd ingediend zou de wet, naar verwachting, ook in werking treden op 1 juli 2025. Deze termijn werd echter uitgesteld, tot grote frustratie van heel wat pleegouders, door verschillende amendementen op de programmawet die deze nieuwe regeling invoert. Na lang wachten is er eindelijk groen licht gegeven en treedt de wet in werking op 1 juli 2025.
Gevolgen voor de werkgever
Als werkgever is het dus belangrijk om op de hoogte te zijn van deze verandering binnen het Belgische arbeidsrecht. Het kan immers zijn dat een werknemer binnenkort een aanvraag indient voor het bekomen van ouderschapsverlof als pleegouder.
De werknemer dient, uiterlijk op het ogenblik waarop het ouderschapsverlof ingaat, aan de werkgever het document of de documenten te bezorgen die het recht op ouderschapsverlof staven, nl.: het bewijs van inschrijving van het kind als deel uitmaken van zijn gezin, het attest van langdurige pleegzorg en een bewijs van de leeftijd van het kind.
Heeft u een verdere vragen hierover? Contacteer dan zeker een van onze advocaten arbeidsrecht zodat wij u op maat kunnen adviseren. Ook voor al uw andere vragen met betrekking tot het sociaal recht kan u bij ons terecht.
