24 oktober 2024

Lost in translation: welke taal moet een werkgever gebruiken in zijn communicatie met het personeel?

Welke taal moet men spreken op de werkvloer? Voor sommige ondernemingen lijkt het een eenvoudige vraag, maar in een internationale (haven)stad als Antwerpen is dit niet altijd het geval. Ook voor ondernemingen die personeel hebben in Vlaanderen, Wallonië en/of Brussel, is het niet altijd evident om te weten in welke taal er precies gecommuniceerd moet worden. De arbeidsmigratie en het toenemend aantal internationale ondernemingen in België maakt deze vraag alleen maar pertinenter. Nochtans is dit van groot belang voor een efficiënte en correcte bedrijfsvoering. U leest er alles over in onze onderstaande blog.

 

België en taalwetgeving: een apart verhaal

Op 15 oktober 2024 titelde Gazet Van Antwerpen: “Taalbarrière oorzaak van dodelijk ongeval in Antwerpse haven: “Communiceer best uitsluitend in het Engels”
(https://www.gva.be/cnt/dmf20241015_96139059). Naar aanleiding van een dodelijk arbeidsongeval in de haven van Antwerpen deed de Federale Instantie voor Onderzoek
van Scheepvaartongevallen een onafhankelijk onderzoek naar de oorzaken van het ongeval, waaruit vervolgens bleek dat een taalbarrière aan de oorzaak lag van het
dodelijk arbeidsongeval. In België regelen de parlementen van de Vlaamse, Franse en Duitse gemeenschap de talen voor de sociale betrekkingen tussen de werkgevers en hun personeel. Dit
wordt zo voorzien in artikel 129 van de Belgische Grondwet. De toepasselijke regelgeving is afhankelijk van de plaats waar de exploitatiezetel van de werkgever
zich bevindt. Wij focussen ons daarbij in de eerste plaats op ondernemingen met een exploitatiezetel in Vlaanderen en in Brussel-hoofdstad.

Ondernemingen met een exploitatiezetel in Vlaanderen

Voor ondernemingen met een exploitatiezetel in Vlaanderen werden de regels vastgelegd in het Nederlandse Taaldecreet van 19 juli 1973. Onder een exploitatiezetel
wordt verstaan “iedere vestiging of elk centrum met enige standvastigheid waaraan het personeelslid is gehecht en waar de sociale betrekkingen tussen de werkgever
en de werknemer in principe plaatshebben”. De exploitatiezetel valt dus niet noodzakelijk samen met de maatschappelijke zetel van de onderneming. Er moet steeds worden nagegaan waar de sociale betrekkingen plaatshebben en met andere woorden waar er doorgaans bevelen, opdrachten en instructies aan het personeelslid worden gegeven, personeelsvergaderingen worden gehouden, mededelingen worden gedaan aan het personeel, waar het personeel zich wendt tot bij zijn werkgever, enz. Volgens het Hof van Cassatie omvatten de sociale betrekkingen
alle verhoudingen die plaatsvinden in het raam van het ondergeschikt verband tussen de werkgever en de werknemer.

Indien er vastgesteld wordt dat de exploitatiezetel in Vlaanderen ligt, moet alle communicatie, maar ook alle wettelijk voorgeschreven akten en bescheiden van de
onderneming (bv. de arbeidsovereenkomst) en alle documenten die bestemd zijn voor het personeel, in het Nederlands worden opgesteld. Voor individuele arbeidsovereenkomsten
kan bijkomend een rechtsgeldige versie worden opgemaakt in een officiële taal van de EU of EER. De Nederlandstalige versie zal in principe echter wel altijd voorrang
hebben indien er tegenstrijdigheden zouden zijn in de vertalingen.

Indien een onderneming met exploitatiezetel in Vlaanderen een werknemer, die werkt in Wallonië en geen Nederlands spreekt, wil ontslaan om dringende reden, dan moet
de communicatie in principe gebeuren in het Nederlands. Het Nederlandse Taaldecreet kijkt immers alleen maar naar de plaats van de exploitatiezetel. U doet er uiteraard
wel goed aan om te voorzien in een Franse vertaling.

De vertalingen van de communicatie in het kader van de sociale betrekking zijn bovendien verplicht wanneer de samenstelling van het personeel dit zou rechtvaardigen of
wanneer er een eenparige aanvraag van de werknemersvertegenwoordigers in de overlegorganen zou zijn.

De documenten of de handelingen die in strijd zijn met de bepalingen van het Nederlandse Taaldecreet, zijn met terugwerkende kracht nietig. Zij worden dus beschouwd alsof
ze nooit hebben bestaan en dit kan voor de werkgever aldus verregaande gevolgen hebben. Als werkgever is men immers steeds aansprakelijk voor de schade die veroorzaakt
wordt door nietige documenten of handelingen ten nadele van de werknemer of van derden. De nietigverklaring kan in principe geen nadeel berokkenen aan de werknemer. In
tegenstelling tot een werkgever, kan een werknemer dus wél rechten putten uit een document dat werd opgesteld in strijd met het Nederlandse Taaldecreet.

Ondernemingen met een exploitatiezetel in Brussel-hoofdstad

Voor ondernemingen met een exploitatiezetel in Brussel-hoofdstad werden de regels vastgelegd in de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966. Voor wat betreft het begrip
exploitatiezetel kan worden verwezen naar dezelfde omschrijving als in het Nederlandse Taaldecreet dat van toepassing is bij ondernemingen in Vlaanderen. De werkgevers gebruiken in hun mondelinge en schriftelijke communicatie het Nederlands wanneer de communicatie bestemd is voor het Nederlandssprekend personeel en
gebruiken het Frans wanneer zij bestemd is voor het Franssprekend personeel.

Er is een belangrijk verschil tussen enerzijds werknemers met een werkgever met een exploitatiezetel in Brussel-hoofdstad en anderzijds werknemers met een werkgever
met een exploitatiezetel in Vlaanderen: voor de werknemers met een werkgever met een exploitatiezetel in Brussel-hoofdstad kan de (schriftelijke) communicatie, die
strijdig is met de taalregelgeving, door de werkgever vervangen worden, terwijl de werknemers met een werkgever in Vlaanderen de nietigheid kunnen inroepen van de
(schriftelijke) communicatie, die strijdig is met de taalregelgeving.

Enkele valkuilen om rekening mee te houden

De taal is een beschermd criterium in de Antidiscriminatiewet van 10 mei 2007

Dit wil zeggen dat u werknemers in principe niet ongunstig mag behandelen in vergelijking met werknemers die zich bevinden in een gelijkaardige situatie.
Een direct of indirect onderscheid op basis van taal mag alleen maar indien dit directe onderscheid objectief wordt gerechtvaardigd door een legitiem doel en
de middelen voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn. De sanctie in het kader van arbeidsrechtelijke discriminatie op basis van taal kan
bijzonder zwaar zijn: de werknemer zou immers aanspraak kunnen maken op een schadevergoeding van 6 maanden brutoloon.

U dient daarbij rekening te houden met het feit dat dit beschermd criterium niet alleen van toepassing is op uw huidige werknemers, maar ook van toepassing is
op kandidaat-werknemers of sollicitanten. Conform het Nederlandse Taaldecreet mag u als werkgever echter wel meertaligheid van de sollicitant eisen en de kennis
van andere talen bij sollicitanten toetsen tijdens de selectieperiode.

Er bestaat een verschil tussen de taal op de werkvloer en de taal van de gerechtelijke procedure

De taal die dagdagelijks gebruikt wordt op de werkvloer en de taal van de gerechtelijke procedure kunnen van elkaar verschillen. Zo legt artikel 38 Taalwet
Gerechtszaken op dat er een vertaling moet worden toegevoegd van elke akte van rechtspleging waarvan de betekening of de kennisgeving wordt gedaan in een
ander taalgebied. In een procedure gaat men er bovendien vanuit dat deze wordt gevoerd in één taal (zgn. eentaligheid van rechtspleging).

In een interessante zaak waarin een werkgever, met een exploitatiezetel in Brussel-hoofdstad, het voornemen had om een (kandidaat-)personeelsafgevaardigde te
ontslaan om dringende reden in toepassing van de Wet van 19 maart 1991, werd dit onderscheid duidelijk. Zo moet de werkgever de aangetekende brief, waarin hij
het voornemen om over te gaan tot ontslag om dringende reden formuleert, opstellen in de taal die hem wordt opgelegd door de gecoördineerde wetten van 18 juli
1966. Het verzoekschrift dat de zaak aanhangig maakt bij de voorzitter van de arbeidsrechtbank moet daarentegen worden opgesteld volgens de Taalwet Gerechtszaken.

Bij een verhuis naar een ander taalgebied moeten nieuwe documenten worden opgesteld

Het Nederlands Taaldecreet voorziet geen specifieke uitzondering voor reeds bestaande documenten en de gevolgen ervan wanneer een onderneming zou beslissen om
te verhuizen van het ene taalgebied naar het andere taalgebied.

De toepasselijke taalregelgeving is echter van openbare orde en zal dus onmiddellijk van toepassing zijn. Ook de bestaande documenten zullen dan ook onmiddellijk
en met terugwerkende kracht nietig zijn, waardoor een onmiddellijke (en best zelfs een proactieve) vertaling noodzakelijk is.

Een onderneming die een exploitatiezetel heeft in Vlaanderen, maar volledig verhuist naar Wallonië, zal dus niet alleen alle toekomstige, maar ook alle bestaande
documenten moeten vertalen naar het Frans. Arbeidsovereenkomsten, addenda, individuele bonusplannen, arbeidsreglementen, loonfiches, enz. moeten dus vervangen
en vertaald worden en desgevallend opnieuw ondertekend worden door de werknemers.

Dit brengt vaak een grote administratieve rompslomp met zich mee en heeft vanzelfsprekend ook een financiële impact op de onderneming (waar veel ondernemingen
vaak niet aan denken). Werknemers maken van deze gelegenheid ook vaak gebruik om hun arbeidsovereenkomst en loon(voordelen) te heronderhandelen.

Indien u nog vragen zou hebben omtrent de taalvereisten binnen uw onderneming, kan u steeds contact opnemen met een van onze arbeidsrechtspecialisten.

Ilse De Geyter

Ilse De Geyter is in de expertise bouw- en vastgoedrecht actief in bouwgeschillen en huur verhuur van onroerend goed. Haar directe communicatie, daadkracht en persoonlijke ervaring in eigen bouwprojecten komen van pas bij (zowel minnelijke als gerechtelijke) expertises en de opvolging van bouwgeschillen. Zij staat verschillende cliënten bij in de huur verhuur van vastgoed. In de expertise ondernemingsrecht is zij actief in contractenrecht, commerciële geschillen, tuchtrecht en incasso.

Zij is proactief, direct, resultaatgericht en nabij in de uitvoering.

Ilse De Geyter - Advocaat bouwrecht en vastgoedrecht

Jana Kern

Zij staat vooral de ondernemer, maar ook de werknemer bij in binnen- en buitenland, en dit in 6 talen. Deze meertalige ondersteuning zorgt ervoor dat internationale ondernemingen op maat worden geholpen in hun eigen taal.

Zij is energiek, perfectionistisch en gedreven om ieder project tot een goed einde te brengen.

Jana Kern - Advocaat Social recht en arbeidsrecht

Frederic Rosiers

Frederic Rosiers is actief in de praktijkgebieden “vennootschaps- en ondernemingsrecht” en “bouw, vastgoed en projectontwikkeling”. Hij behandelt dossiers inzake aandeelhoudersgeschillen, aandelentransacties, distributierecht en vastgoedtransacties, met inbegrip van erfpacht- vruchtgebruik- en opstalconstructies. Door zijn ervaring en pragmatische aanpak vertalen de contracten het bereikte commerciële evenwicht en anticiperen zij op mogelijke geschillen. Als opgeleid bemiddelaar worden geschillen indien mogelijk buiten de rechtbank om geregeld.

Frederic Rosiers - Advocaat bouwrecht en vastgoedrecht - ondernemingsrecht en vennootschapsrecht

Reiner Tijs

Reiner Tijs is gespecialiseerd in het overheidsrecht en het omgevingsrecht (ruimtelijke ordening, stedenbouw en milieu). Hij kan bogen op ruime expertise, jarenlange ervaring en een breed netwerk.

Reiner Tijs - Advocaat overheidsrecht en omgevingsrecht

Frédéric Dupon

Hij behandelt vooral dossiers die verband houden met het verbintenissenrecht, het bouwrecht en het handels- en economisch recht in ruime zin, met inbegrip van het zeerecht.

Frédéric Dupon - Advocaat bouwrecht, vastgoedrecht en ondernemingsrecht

Sidney Van Wellen

Sidney Van Wellen studeerde in 2013 af als Master in de Rechten aan de Universiteit te Antwerpen en is sindsdien advocaat aan de Antwerpse Balie. Hij is advocaat bij Forum Advocaten sedert september 2018.

Hij is pragmatisch en betrokken om zo het best mogelijke resultaat te bereiken.

Sidney Van Wellen - Advocaat bouwrecht, vastgoedrecht en ondernemingsrecht

Joram Maes

Joram Maes studeerde in 2015 af aan de Universiteit te Antwerpen als Master in de rechten en begon zijn carrière als advocaat in januari 2016 bij Forum Advocaten.

Hij is enthousiast, creatief en openhartig, eigenschappen die hij ook overbrengt in de behandeling van dossiers.

Joram Maes - Advocaat bouwrecht, overheidsrecht en omgevingsrecht

Annelies Janssen

Annelies Janssen behaalde in 2016 de titel van Master in de rechten aan de Universiteit van Antwerpen na in 2015 een Erasmus programma te hebben gevolgd in Zweden (Uppsala University).

Zij is optimistisch, warmhartig en oprecht.

Annelies Janssen - Advocaat bouwrecht en vastgoedrecht

Maxime Jeanray

Maxime behaalde in 2016 de titel van Master in de rechten aan de Universiteit van Antwerpen.

Hij is flexibel, positief en zet zijn schouders vol engagement onder verschillende projecten.

Maxime Jeanray - Advocaat Arbeidsrecht en sociaal recht

Inge van den Dorpel

Inge studeerde, na een eerdere opleiding aan het Koninklijk Muziekconservatorium te Brussel en een opleiding vertaler aan de Universiteit van Antwerpen, in 2016 af aan de Vrije Universiteit Brussel als Master in de rechten en begon haar carrière als advocaat in juni 2016 aan de balie Brussel.

Inge van den Dorpel - Advocaat Bouwrecht, omgevingsrecht en overheidsrecht

Joëlle Gillemot

Joëlle Gillemot behaalde in 2016 de titel van Master in de rechten aan de Universiteit van Antwerpen. Zij is behulpzaam, doortastend, loyaal en begaan met de problemen van de cliënt waarvoor zij een passende oplossing zoekt.

Joelle Gillemot - Advocaat Bouwrecht, omgevingsrecht en overheidsrecht

Maarten Verboven

Maarten is in 2017 afgestudeerd als Master in de rechten aan de Universiteit te Antwerpen na tevens een opleiding Rechtspraktijk aan de Karel de Grote Hogeschool te Antwerpen te hebben voltooid.

Hij is sociaal, gedreven en volhardend.

Maarten Verboven - Advocaat vastgoedrecht en ondernemingsrecht

Geert de Hoon

Geert is advocaat bij Forum Advocaten sinds oktober 2019 en legt zich binnen het kantoor hoofdzakelijk toe op bijstand aan KMO’s en vrije beroepen in het burgerlijk recht en het ondernemingsrecht. Hij staat cliënten bij tijdens de opmaak van contracten, onderhandelingen en adviesverlening alsook tijdens het voeren van procedures voor de burgerlijke hoven en rechtbanken. Verder staat hij cliënten graag bij in dossiers inzake het onderwijsrecht.

Geert de Hoon - Advocaat bouwrecht en ondernemingsrecht

Roxanne Verelst

Roxanne behandelt binnen het kantoor hoofdzakelijk dossiers met betrekking tot de bijstand van KMO’s, particulieren en vrije beroepen in burgerlijke en handelszaken, alsook zaken binnen het vennootschapsrecht en het vastgoedrecht.

Roxanne Verelst - Advocaat ondernemingsrecht en vennootschapsrecht

Justine Heureux

Justine behaalde in 2020 de titel van Master in de rechten aan de Universiteit van Antwerpen en in 2021 de titel van Master in het vennootschapsrecht aan de Katholieke Universiteit van Leuven.

Justine is oprecht, warmhartig en enthousiast. Zij behandelt uw dossier met veel zorg.

Justine Heureux - Advocaat vennootschapsrecht

Inne Royackers

Inne Royackers behaalde in juni 2022 met onderscheiding de titel van Master in de Rechten aan de Katholieke Universiteit Leuven, waarbij ze zich specialiseerde in het privaat- en strafrecht. Gedurende haar opleiding studeerde ze een half jaar aan l’Université Jean Moulin III te Lyon (Frankrijk). Haar masterscriptie schreef ze onder het promotorschap van prof. dr. B. Tilleman over de aansprakelijkheid van bouwactoren in een bouwteam.

Sinds september 2022 is Inne ingeschreven als advocaat aan de Antwerpse balie. Bij Forum Advocaten legt ze zich vooral toe op bouw- en vastgoedrecht.

Inne Royackers - Advocaat bouwrecht, vastgoedrecht en ondernemingsrecht

Jill Naets

Jill Naets behaalde in 2023 met onderscheiding de titel van Master in de Rechten aan de Universiteit Antwerpen, waarbij ze zich specialiseerde in het sociaal recht en het strafrecht. Eerder behaalde ze ook de professionele bachelor bedrijfsmanagement – rechtspraktijk aan de Karel de Grote Hogeschool te Antwerpen.

Ze is sinds 2023 advocaat bij Forum Advocaten en ze legt zich binnen het kantoor vooral toe op het sociaal recht (arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht). Ze is behulpzaam, nauwkeurig en proactief.

Jill Naets - Advocaat arbeidsrecht en sociaal recht

Yani Brems

Yani Brems behaalde in 2023 de titel van Master in de rechten aan de Universiteit van Antwerpen. Zij is advocaat bij Forum advocaten sinds mei 2024 en behandelt binnen het kantoor vooral dossiers inzake ruimtelijke ordening en stedenbouw.

Yani Brems - Advocaat bouwrecht en omgevingsrecht

Caro Gijsels

Caro Gijsels behaalde in 2024 de titel Master in de Rechten aan de Universiteit Antwerpen, waarbij ze zich specialiseerde in het sociaal recht, het gerechtelijk recht en het buitencontractueel aansprakelijkheidsrecht.

In september 2024 trad Caro toe tot de balie van Antwerpen en vervoegde ze zich als advocaat bij het team van Forum Advocaten. Binnen het kantoor legt ze zich vooral toe op het sociaal recht (arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht).

Caro Gijsels - Advocaat Social recht en arbeidsrecht