Pre- en post-closing verplichtingen: de onzichtbare ruggengraat van uw share deal

In de context van een aandelenoverdracht wordt de aandacht traditioneel gevestigd op prijsbepaling, garanties en vrijwaringen. Toch vormen de pre- en post-closing verplichtingen een essentieel, maar vaak onderschat onderdeel van de transactie. Zij bepalen immers niet alleen de modaliteiten waaronder de onderneming in de periode tussen signing en closing wordt bestuurd, maar ook hoe de feitelijke overdracht en de integratie na closing worden georganiseerd.

Pre- en post-closing bepalingen waarborgen dat de koper de vennootschap verkrijgt in de overeengekomen toestand, beperken de risico’s van waardeverlies en creëren een duidelijk kader voor samenwerking, informatieoverdracht en eventuele correcties van de koopprijs.

Pre-closing: de aanloop naar closing

De periode tussen ondertekening van de SPA en de effectieve closing is doorgaans de meest gevoelige fase. De koper heeft zich al verbonden, maar verwerft de onderneming nog niet. Contractuele afspraken zijn dan cruciaal om te vermijden dat de onderneming op closing wezenlijk verschilt van de toestand bij signing.

Behoud van de normale gang van zaken

De verkoper moet de onderneming blijven exploiteren in going concern, met behoud van klantenrelaties, financiële stabiliteit en operationele continuïteit. Hij mag geen buitengewone beslissingen nemen – zoals grote investeringen, het afsluiten of beëindigen van belangrijke contracten, het aangaan van leningen of het wijzigen van de kapitaalstructuur (bij een NV) – zonder voorafgaande toestemming van de koper. Ook waardetransfers (zoals dividenduitkeringen of management fees) worden doorgaans verboden.

Een meldingsplicht verplicht de verkoper om elke gebeurtenis met mogelijk materieel effect op de onderneming onmiddellijk te signaleren. Bij niet-naleving riskeert de verkoper contractuele aansprakelijkheid, prijsaanpassing of zelfs ontbinding van de overeenkomst.

Deze verbintenissen dienen uitdrukkelijk opgenomen te worden in de overeenkomst, waarbij o.a. wordt omschreven welke beslissingen en waarde transfers bedoeld worden. Indien deze niet worden opgenomen dient men al terug te vallen op het principe van de uitvoering te goeder trouw van overeenkomsten. Dit is uiteraard te vaag. De verkoper blijft het bestuur uitoefenen van de onderliggende vennootschap, zonder beperkingen. Bovendien worden in een sharedeal aandelen verkocht, en niet de onderliggende onderneming zodat een verandering van toestand van de onderneming niet ipso facto leidt tot een schending van de leveringsverplichting van de verkoper.

Opschortende voorwaarden

De closing kan pas plaatsvinden zodra alle overeengekomen voorwaarden zijn vervuld. Dit kan gaan om:

• Vennootschapsrechtelijke goedkeuringen, bijvoorbeeld van de raad van bestuur of algemene vergadering;
• Regulatoire of mededingingsrechtelijke goedkeuringen, bijvoorbeeld door de Belgische Mededingingsautoriteit of een sectorregulator;
• Contractuele toestemmingen, wanneer change-of-control-clausules dat vereisen;
• Of de afronding van financieringsdocumentatie aan koperszijde;
• Verkoop van vastgoed voorafgaand aan de closing.

Wordt een voorwaarde niet tijdig vervuld, dan vervallen de verbintenissen van de overeenkomst of, indien zulks voorzien is, worden deze heronderhandeld. Partijen nemen wel de verbintenis op zich om het nodige te doen om de opschortende voorwaarden in vervulling te laten gaan. Doen zij dit niet dan kan er dit toe leiden dat de opschortende voorwaarde geacht wordt in vervulling te zijn gegaan (artikel 5.144 e.v. B.W.).

Het is cruciaal om te weten welke voorwaarden vervuld moeten zijn opdat tot een closing gekomen kan worden. Zo bijvoorbeeld de goedkeuring van een belangrijke leverancier bij een change of control clausule. Na overname wenst een koper niet geconfronteerd te worden met het wegvallen van een belangrijke leverancier. Deze voorwaarden worden in principe gedetecteerd tijdens de onderhandelingen en de due diligence audit en dienen in de overnameovereenkomst te worden opgenomen.

Closing: het beslissende moment

De closing vormt het juridisch en economisch scharnierpunt van de transactie: het moment waarop de eigendom van de aandelen effectief overgaat, de koopprijs wordt betaald en de koper de controle over de vennootschap verkrijgt.

Typische handelingen zijn:

• aanpassing van het aandelenregister en ondertekening van overdrachtsdocumenten;
• benoeming van nieuwe bestuurders en ontslag met décharge van de uittredende bestuurders;
• aanpassing van bankmandaten en volmachten;
• formele overdracht van intellectuele eigendom, vergunningen of contracten;
• betaling van de koopprijs, al dan niet via escrow.

Een gedetailleerde closing checklist is cruciaal: zij fungeert als draaiboek en waarborgt dat alle juridische, administratieve en financiële stappen in de juiste volgorde worden doorlopen. Dit voorkomt onvolledige overdrachten, discussies over bevoegdheden of geblokkeerde operaties na closing. Een goed voorbereide closing minimaliseert het risico op geschillen en verzekert een naadloze overgang van eigendom en bestuur.

Post-closing verplichtingen: nazorg en naleving

De overdracht van aandelen is slechts het begin. Een zorgvuldig uitgewerkte post-closingfase voorkomt dat waarde verloren gaat of discussies ontstaan over verantwoordelijkheden.

Overdracht van informatie en documenten

Alle bedrijfsdocumenten, boekhouding, contracten en digitale toegangen (zoals IT-accounts of wachtwoorden) moeten tijdig en volledig aan de koper worden overgedragen. Vaak worden hiervoor concrete termijnen vastgelegd.

Non-compete en non-solicit

Een non-competeclausule verhindert dat de verkoper binnen een redelijke periode en regio een concurrerende activiteit opstart. De non-solicitclausule verbiedt het benaderen van werknemers, klanten of leveranciers van de overgedragen vennootschap.

Prijsaanpassingen en earn-outs

Bij transacties met variabele prijsmechanismen (zoals een earn-out) is duidelijkheid essentieel over de financiële parameters (bijv. EBITDA of omzet), de berekeningswijze en de geschilbeslechting. Dit voorkomt post-closingdiscussies die de relatie tussen partijen kunnen belasten.

Bijstand van de verkoper na closing

Hoewel de aandelenoverdracht bij de closing juridisch voltooid is, blijft de verkoper nadien vaak verplicht om bepaalde medewerking te verlenen aan de koper.

De verkoper dient onder meer mee te werken aan de overdracht van bedrijfsdocumenten, vergunningen, bankmandaten, intellectuele eigendomsrechten en digitale toegangen. Daarnaast kan van hem worden verwacht dat hij de koper bijstaat in administratieve, fiscale of gerechtelijke dossiers die betrekking hebben op de periode vóór closing.

Deze voortdurende medewerkingsplicht waarborgt dat de koper effectief alle rechten en bevoegdheden van de vennootschap kan uitoefenen en dat de economische overdracht volledig wordt gerealiseerd. Ze voorkomt bovendien dat de uitvoering van de overeenkomst wordt belemmerd door nalatigheid of onwil van de verkoper.

Specific indemnities

Naast de algemene waarborgen (representations and warranties) kunnen partijen overeenkomen dat de verkoper bepaalde risico’s individueel zal dekken via specific indemnities. Deze clausules dekken concrete, tijdens de due diligence geïdentificeerde risico’s – zoals lopende geschillen, milieuproblemen, fiscale controles of onduidelijkheden in de boekhouding.

Hoewel ze inhoudelijk geen “nazorgverplichtingen” zijn, behoren ze tot de post-closingfase, aangezien ze pas na de closing uitwerking krijgen. De verkoper blijft gedurende een bepaalde periode aansprakelijk voor deze risico’s, en de koper kan in die periode een beroep doen op de overeengekomen vrijwaring.

De specific indemnities worden doorgaans afzonderlijk uitgewerkt, met vermelding van:

• het omschreven risico of dossier;
• de duur van de aansprakelijkheid;
• eventuele maximumbedragen (caps) en vrijstellingen (thresholds);
• de procedure voor kennisgeving en afhandeling van claims.

Door deze risico’s expliciet te omschrijven, wordt de aansprakelijkheid van de verkoper transparant afgebakend en blijven geschillen over de interpretatie van algemene waarborgen beperkt.

Waarom dit cruciaal is

Pre- en post-closing verplichtingen zijn geen juridische bijzaak, maar een instrument om de waarde, stabiliteit en continuïteit van de deal te waarborgen. Ze zorgen ervoor dat:

• de koper verkrijgt wat werd overeengekomen;
• de verkoper zijn verplichtingen op een transparante en controleerbare manier naleeft;
• de integratie van de onderneming na closing zonder juridische of operationele blokkades verloopt.

Praktische tips

• Werk met een gedetailleerde closing checklist – die juridische, financiële en operationele stappen omvat.
• Formuleer opschortende voorwaarden helder – inclusief termijnen en gevolgen bij niet-vervulling.
• Voorzie duidelijke post-closingafspraken – over informatieoverdracht, medewerking en verantwoordelijkheden.
• Bescherm de waarde van de deal – via non-compete, escrow en correcte prijsmechanismen.

Overweegt u een aandelentransactie of bent u al in onderhandeling? Neem dan gerust contact op met onze advocaten vennootschapsrecht. Ook voor al uw andere vragen binnen het vennootschapsrecht kan u bij ons terecht.