8 november 2024
Vervallen uw contractuele verplichtingen bij faillissement van uw onderaannemer tijdens een bouwproject?
U laat aannemingswerken uitvoeren en voordat de werken zijn uitgevoerd, gaat uw onderaannemer failliet. Wat betekent dit voor uw project en uw contractuele verplichtingen? Komen de contractuele verplichtingen van zowel u als uw onderaannemer te vervallen door het faillissement? Kan u uw onderaannemer zomaar vervangen? Het antwoord op beide vragen is neen. Dit artikel biedt een overzicht van mogelijke stappen die u kan zetten, indien deze situatie zich zou voordoen en hoe u zich ertegen kan beschermen.
Principe: de bindende kracht van de overeenkomst
Als u een aannemingsovereenkomst heeft met uw onderaannemer, dan betekent dit niet dat deze overeenkomst en de daaruit voortvloeiende verplichtingen automatisch komen te vervallen bij faillissement. In principe loopt de overeenkomst gewoon door, gelet op de bindende kracht van de overeenkomst (artikelen 1134 van het Oud Burgerlijk Wetboek en 5.69 van het Nieuw Burgerlijk Wetboek). Dit houdt in dat de overeenkomst de partijen die ze hebben gesloten, strekt tot wet.
Bijgevolg kunt u niet zonder meer uw onderaannemer laten vervangen. Doet u dit wel, dan riskeert u een schadevergoeding te moeten betalen aan de failliete boedel wegens contractbreuk.
Oplossing: vervanging mogelijk mits akkoord van de curator
Het is echter duidelijk dat uw onderaannemer niet meer in de mogelijkheid zal zijn om de werken uit te voeren, gelet op het faillissement. Welke stappen dient u te zetten om op een correcte manier te kunnen wisselen van leverancier of aannemer, zonder dat u zich schuldig maakt aan contractbreuk?
Bij faillissement wordt een curator aangesteld die het beheer en de bedrijfsvoering overneemt. Deze curator is bevoegd om te beslissen of het contract al dan niet wordt voortgezet door de gefailleerde. U vindt de contactgegevens van de aangestelde curator ofwel in het Belgisch Staatsblad waar het faillissement werd gepubliceerd, dan wel door opzoeking van de onderneming via de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO).
De kans is reëel dat de curator ingaat op uw verzoek om de overeenkomst niet verder te zetten, aangezien de voortzetting vaak praktische bezwaren meebrengt. Bij akkoord van de curator kan u de failliete aannemer wél probleemloos vervangen. Indien de curator niet reageert op uw verzoek, kunt u een aangetekende brief sturen met de vraag of de werken nog zullen worden uitgevoerd. In dit schrijven geeft u de curator een termijn (+/- 15 dagen) binnen dewelke hij dient te antwoorden op uw vraag, waarbij het gebrek aan een tijdig antwoord zal worden beschouwd als een aanvaarding van de beëindiging van de overeenkomst. Zodoende kan u na het verstrijken van deze termijn de onderaannemer laten vervangen. In dit geval bevestigt u dit besluit schriftelijk om mogelijke toekomstige discussies te vermijden.
Ook wanneer de curator wel antwoordt, is het cruciaal om een schriftelijk bewijs te bewaren om discussies te vermijden.
Beter voorkomen dan genezen
Maak contractuele afspraken over de gevolgen van faillissement
Om het risico van juridische en tijdrovende obstakels bij een faillissement te vermijden, kunt u vooraf een clausule in uw contract opnemen. Hierin kan worden vastgelegd dat het contract automatisch eindigt als de onderaannemer failliet gaat, zonder dat verdere ingebrekestelling, dan wel akkoord van de curator nodig is. Deze voorzorgsmaatregel kan waardevolle tijd en kosten besparen.
Is uw onderaannemer niet failliet, maar bevindt hij zich in een procedure tot gerechtelijke reorganisatie, dan zal uw aannemingsovereenkomst ook gewoon blijven doorlopen. In deze specifieke situatie wilt de onderneming een plan uitwerken om haar schulden aan te zuiveren op basis van een akkoord dat werd gesloten met haar schuldeisers. Een contractueel beding dat de automatische beëindiging bepaalt van de overeenkomst bij gerechtelijke organisatie, zal als ongeldig worden beschouwd. De onderneming zal namelijk haar commerciële activiteiten voortzetten.
Controleer de financiële situatie van uw aannemer
Bovendien, is het aangewezen om de financiële situatie van uw onderaannemer voorafgaand aan contractsluiting aan een grondig onderzoek te onderwerpen. Het bestaan van fiscale of sociale schulden kan daarbij een indicatie geven van financiële moeilijkheden. Deze informatie kan u verkrijgen via de website www.checkinhoudingsplicht.be. Dit is een website op initiatief van de FOD Financiën en de Rijksdienst voor sociale zekerheid (RSZ).
Betaling in schijven, naargelang de vordering van de werken
De kans dat u te veel betaalde bedragen kunt recupereren van de gefailleerde is eerder beperkt. Bij faillissement geldt er een rang van schuldeisers, waarbij bevoorrechte schuldeisers voorrang krijgen bij betaling van hun schuldvordering.
Daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de bedragen die u betaalt aan de aannemer steeds in de mate van het mogelijke overeenstemmen met de actuele waarde van de uitgevoerde werken. Zodoende vermijdt u dat u een (grote) schuldvordering heeft in het faillissement.
Let er dus op bij contractsluiting dat een betalingsplan wordt uitgewerkt waarbij de aannemer in schijven wordt betaald, naargelang de vordering van de welbepaalde werken. Controleer bij tussentijdse betalingen zeer goed dat u enkel het factuurbedrag betaalt als men werkelijk in die fase van de werkzaamheden is beland. Zodoende behoedt u zich tegen een (grote) schuldvordering tegen een failliete onderneming en beperkt u uw eigen schade.
Heeft u nog vragen over het (dreigende) faillissement van uw onderaannemer? Neem dan zeker contact op met onze specialisten bouwrecht zodat wij u op maat kunnen adviseren.
