De ambities van het Vlaams Regeerakkoord voor de Vlaamse arbeidsmarkt

Op 30 september 2024 werd het Vlaams Regeerakkoord 2024-2029 gepubliceerd. Hierin worden de prioriteiten van de nieuwe Vlaamse Regering Diependaele I vastgelegd voor de komende jaren. Ook wat het Vlaams arbeidsmarktbeleid betreft ambieert de nieuwe regering enkele doelstellingen de komende jaren. In deze blog leest u er alles over.

Vlaams regeerakkoord

Op het vlak van werk en sociale economie doet Vlaanderen het erg goed, aangezien blijkt dat nooit eerder zoveel Vlamingen aan het werk waren zoals vandaag. De Vlaamse werkzaamheidsgraad is in 2023 gestegen tot 76,8%, zo blijkt uit de cijfers. Ondanks deze positieve vaststelling, staat Vlaanderen toch voor een grote uitdaging. De arbeidsmarkt staat immers de laatste jaren enorm onder druk, daar vele vacatures niet ingevuld raken (vacaturegraad 5,1% t.o.v. 2,7% gemiddeld in de EU). Dit is o.a. te wijten aan de vergrijzing van de bevolking, de klimaatuitdaging en de digitale evoluties van de afgelopen jaren. Bovendien is ook een groot deel van de beroepsactieve bevolking arbeidsongeschikt, waardoor bepaalde vacatures wederom niet ingevuld raken.

De nieuwe Vlaamse regering ambieert hier dan ook iets aan te doen. Een van haar topprioriteiten betreft dan ook zo snel mogelijk een werkzaamheidsgraad te bereiken van 80%. Dit doet ze door te focussen op de volgende pijlers:

1. Versterkte activering van werkzoekenden, langdurig zieken en niet-beroepsactieven;
2. Talenten verder ontwikkelen om onze productiviteit te verhogen en de loopbaan te versterken;
3. Inzetten op werkbaar werk, inclusieve werkvloeren en een werkbare combinatie werk-privé;
4. Interregionale mobiliteit en arbeidsmigratie.

Versterking van de activering van niet-beroepsactieven

Opvolging van werkzoekenden

De nieuwe Vlaamse regering tracht allereerst de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB) te hervormen, zodanig dat zij zich kan focussen op haar kerntaak: een efficiënt activeringsbeleid. Hierbij wordt de nadruk gelegd op bemiddeling, matching, databeheer, activeringsregie en controle en sanctionering van werkzoekenden.

Werkzoekenden worden niet langer aan hun lot overgelaten, maar zullen via een aanklampende aanpak sneller opgevolgd worden zodoende hen terug op de arbeidsmarkt te krijgen. Hierbij zullen zij ook nauwer opgevolgd worden, zodanig dat werkzoekenden die weigeren mee te werken aan een passend traject gesanctioneerd kunnen worden. De procedures voor die controle en sanctionering van werkzoekenden worden ingekort en de doorlooptijd ervan wordt versneld, zodat de sanctie sneller volgt op de inbreuk.

Inzetten op een terug-naar-werkbenadering van langdurig zieken

Voorts tracht de nieuwe Vlaamse regering ook in te zetten op een verhoogde en duurzame terugkeer naar werk van langdurig zieken via een multidisciplinaire aanpak. Zo wordt de terug-naar-werkbenadering ook in de gezondheidszorg geïntroduceerd via huisartsen, eerstelijnszones en revalidatiecentra.

Hierbij wordt ook ingezet op intensieve begeleiding, waarbij de doelstelling is om preventief de instroom in de langdurige ziekte te verminderen en het aandeel succesvolle terug-naar-werktrajecten te verhogen. Zo wordt ook een nieuw samenwerkingsakkoord gesloten tussen de VDAB en het RIZIV om langdurig zieken te activeren. Hierbij wordt ook de spontane inschrijving bij de VDAB op eigen initiatief van de langdurig zieken mogelijk gemaakt.

Om de verschillende categorieën van inactieven (zoals leefloongerechtigden, langdurig zieken en personen met een handicap) systematisch te kunnen bereiken, zal de Vlaamse regering een samenwerkingsakkoord over de nodige data-uitwisseling sluiten tussen de VDAB, de lokale besturen en de betrokken federale instellingen. Ook zullen ze nagaan of die data-uitwisseling eenvoudiger kan door de VDAB te erkennen als dienstenintegrator.

Talent als belangrijkste grondstof in Vlaanderen

Naast de versterking van de niet-beroepsactieve bevolking wordt er ook ingezet op de verhoging van de opleidingsdeelname, zodoende een oplossing te vinden voor de kwalitatieve en kwantitatieve mismatch tussen de beschikbare kandidaten en de noden van onze arbeidsmarkt.

Competentieontwikkeling is een gedeelde verantwoordelijkheid van opleidingsverstrekkers, werknemers en werkgevers. Om hieraan tegemoet te komen zal ook het recht op opleiding voor werknemers via zowel het individueel als gemeenschappelijk initiatiefrecht bij het Vlaams opleidingsverlof (VOV) verankerd worden. Het VOV wordt hervormd, met nadruk op knelpuntberoepen.

Gelet op de hervorming van de VDAB zal er, voor het aanbieden van beroepsopleidingen en loopbaanbegeleiding, kostenefficiënt te werk worden gegaan, met tot gevolg dat deze taken grotendeels verschuiven naar privé- en publieke partners. Enkel waar er geen privé of semipubliek opleidingsaanbod is, kan de VDAB dat zelf voorzien. Ook de VDAB-mastercampussen worden

verder ondersteund vanuit die filosofie.

Inzetten op werkbaar werk, inclusieve werkvloeren en een werkbare combinatie werk-privé

Bovendien zal de nieuwe Vlaamse regering ook inzetten op werkbaar werk. Dit is immers van cruciaal belang om mensen aan het werk te helpen en te houden.

Samen met de sociale partners zullen de reeds bestaande instrumenten in dit kader geëvalueerd worden. Er zal ook een strategie worden uitgewerkt om een doorbraak te realiseren inzake werkbare en inclusieve werkvloeren om zo de werkbaarheid van de jobs te verhogen (bv. jobcoaches die werkgevers en werknemers ondersteunen bij het organiseren van inclusieve werkvloeren voor mensen met een taalachterstand, langdurig zieken of personen met een arbeidsbeperking). In dit kader wordt ook de strijd tegen discriminatie en uitbuiting op de Vlaamse arbeidsmarkt opgevoerd.

Interregionale mobiliteit en arbeidsmigratie als sluitstuk

Voorts is ook de interregionale mobiliteit een element waaraan de nieuwe Vlaamse regering aandacht zal schenken. Door de interregionale mobiliteit tussen de gewesten te verhogen, zullen de openstaande vacatures sneller ingevuld geraken.

Niet enkel bij de andere gewesten worden er arbeidskrachten gezocht, maar ook in andere EU-landen en in landen buiten de EU. De nieuwe Vlaamse regering zal een beroep te doen op arbeidsmigratie van buiten de EU voor hooggeschoolden en voor een dynamische lijst van middengeschoolde knelpuntberoepen die regelmatig aangepast wordt aan de nieuwe evoluties en knelpunten op onze arbeidsmarkt. In overleg met de federale overheid zal ook getracht worden de doorlooptijden bij de aanvragen voor een gecombineerde vergunning te verkorten, zodoende dat arbeidsmigratie aantrekkelijker wordt.

Het is nu dan ook afwachten hoe de nieuwe Vlaamse regering al deze ambities zal nastreven in de praktijk. In ieder geval zijn er heel wat nieuwe wijzigingen op komst, die vele uitdagingen met zich meebrengen.