Schakelt u een jobstudent in? Een overzicht van de geldende regels.

Met de zomervakantie voor de deur bieden de jobstudenten zich gebruikelijk eens te meer aan op de arbeidsmarkt. Gelet op de beperkte duurtijd en teneinde de veelal jongere studenten te beschermen, dient een specifieke overeenkomst voor tewerkstelling van studenten te worden gehanteerd. Wij zetten in deze blog de specificaties uiteen.

Wie is jobstudent?

Bij gebreke aan een juridische definitie dient het begrip “student” ruim geïnterpreteerd te worden. Volgens de FOD WASO omvat dit elke persoon die het hoofdstatuut van student heeft en middelbaar, hoger of universitair onderwijs volgt, of een examen voorbereidt voor de centrale examencommissie.

Er geldt geen maximumleeftijd, maar de wet beoogt studenten-werknemers bij wie het studeren de primaire doelstelling is en de arbeid ondergeschikt. Een minimumleeftijd is er in België, gelet op het verbod op kinderarbeid, uiteraard wel. Een overeenkomst voor tewerkstelling van studenten kan alleen worden gesloten door jongeren vanaf 16 jaar of jongeren vanaf 15 jaar die niet meer onderworpen zijn aan de voltijdse leerplicht (hetwelk een einde neemt vanaf het ogenblik waarop de jongere ten minste de eerste twee leerjaren van het secundair onderwijs met volledig leerplan heeft gevolgd of van zodra de jongere 16 jaar wordt).

Buitenlandse studenten uit de EER of Zwitserland genieten hetzelfde recht op een tewerkstelling via een overeenkomst voor tewerkstelling van studenten, zelfs als ze geen onderwijs volgen of verblijven in België.

Gelet op de populaire zomervakantie aanvaardt de RSZ dat afgestudeerden (in juni bijvoorbeeld) tot 30 september van dat jaar een overeenkomst voor tewerkstelling van studenten kunnen sluiten met toepassing van de verlaagde sociale bijdragen (zie verder).

De overeenkomst voor tewerkstelling van studenten

De “studentenovereenkomst” wordt wettelijk geregeld in art. 120 e.v. Arbeidsovereenkomstenwet van 1978. Deze overeenkomst heeft een beperkte duurtijd en biedt studenten in ieder geval dezelfde bescherming als gewone werknemers. Een werkgever is verplicht een studentenovereenkomst op te stellen in plaats van een gewone arbeidsovereenkomst van zodra hij een student die voldoet aan de voorwaarden in dienst wil nemen.

De essentie blijft evenwel dat het een geschreven contract van bepaalde duur betreft tussen een student en een werkgever waarbij de student zich verbindt om tegen loon arbeid te verrichten onder het gezag van de werkgever.

De student dient dan ook elektronisch aangegeven te worden bij de RSZ (Dimona), een kopie van het arbeidsreglement van de werkgever te ontvangen en gedekt te zijn door de arbeidsongevallenverzekering van de werkgever.

Enkele bijzonderheden van de studentenovereenkomst:

• Er geldt in principe geen maximumduur voor het sluiten van een studentenovereenkomst, maar na 12 maanden ononderbroken tewerkstelling bij dezelfde werkgever zal de overeenkomst verder worden beheerst door de regels voor een gewone arbeidsovereenkomst en zal de werknemer (en niet langer de “jobstudent”) de gewone sociale bijdragen verschuldigd zijn (zie verder).
  In het geval een student na zijn of haar studentenjob, onafhankelijk van de duur, vast in dienst wenst te treden als gewone werknemer, moet de functie wel verschillen van die van tijdens de studentenjob. Het kan immers niet de bedoeling zijn om via een “goedkopere” studentenovereenkomst als het ware een proefperiode te organiseren voor de gewone job.
• De eerste drie werkdagen van een jobstudent worden automatisch beschouwd als een proefperiode. Dit is een verplichte bijzonderheid aan studentenovereenkomsten dat niet kan worden verlengd. Tijdens deze proeftijd mogen zowel de student als de werkgever de overeenkomst beëindigen zonder opzeggingstermijn of opzeggingsvergoeding. Er wordt immers vanuit gegaan dat jobstudenten jongeren zijn die weinig tot geen ervaring hebben op de arbeidsmarkt en dat een proefperiode in het belang van beide partijen wenselijk is.
• Na de proeftijd kan de overeenkomst worden opgezegd mits naleving van een opzeggingstermijn. Bij overeenkomsten van een maand of minder bedraagt deze één dag. Bij overeenkomsten van meer dan een maand dient een opzeggingstermijn van 3 dagen te worden gerespecteerd. De opzegging gaat zoals bij gewone arbeidsovereenkomsten steeds in op de maandag die volgt op de week waarin de opzegging van de overeenkomst plaatsvindt.

Arbeidsreglementering

Naast de algemene bepalingen inzake arbeidsreglementering die ook van toepassing zijn op studenten, zijn er enkele specifieke regels waarmee rekening dient te worden gehouden.

• Werknemers jonger dan 18 jaar mogen in principe niet meer dan 8u per dag en 38u per week werken en mogen evenmin overuren presteren.
• Werknemers jonger dan 18 jaar mogen in principe niet werken op zondagen, feestdagen of bijkomende rustdagen. Uitzonderingen hierop betreffen de algemene toelatingen (wegens overmacht) en specifieke toelatingen voor specifieke sectoren (zoals bakkerijen, horeca, warenhuizen enz.).
• Werknemers jonger dan 18 jaar mogen in principe niet werken tussen 20u ’s avonds en 6u ’s morgens (nachtarbeid). Er bestaan evenwel afwijkingen afhankelijk van de precieze leeftijd van de studenten. Ook hier gelden algemene uitzonderingen (wegens overmacht) en specifieke toelatingen voor specifieke sectoren (zoals horeca, vervoer en de audiovisuele sector).
• Studenten (ongeacht hun leeftijd) mogen op het werk geen arbeid verrichten die als gevaarlijk wordt beschouwd zoals bepaald in de Codex over het welzijn op het werk.

Loon en bijdragen

In principe heeft de jobstudent recht op hetzelfde loon als een andere werknemer die eenzelfde functie uitoefent bij die werkgever. Het (minimum) loon hangt in ieder geval af van de sector (het paritair comité) en de daarin geldende cao’s.
Indien er geen cao’s werden afgesloten, wordt het loon bepaald op basis van het gewaarborgde gemiddelde minimummaandinkomen in toepassing van cao nr. 50. Vanaf 1 januari 2023 gelden volgende bedragen: 7,95 EUR per uur voor een 16-jarige, 8,67 EUR voor een 17 jarige, 9,38 EUR voor een 18-jarige, …

Sedert 1 januari 2023 krijgen studenten van de overheid elk kalenderjaar een pakket van 600 uur (in plaats van 475 uur voordien), het contingent genaamd. Dit wordt nauwgezet bijgehouden via de onlinedienst Student@work.

Als een student werkt met een studentenovereenkomst en binnen zijn contingent blijft, is hij aan de sociale zekerheid een solidariteitsbijdrage verschuldigd (2,71% van het brutoloon) die een stuk lager ligt dan de normale sociale bijdrage (13,07 %). De werkgever moet een solidariteitsbijdrage van 5,42% betalen en hoeft geen bedrijfsvoorheffing in te houden. Een studentenovereenkomst is fiscaal dus voordeliger dan een gewone arbeidsovereenkomst.

Van zodra de student zijn contingent opgebruikt, zijn de normale sociale bijdragen verschuldigd vanaf het 601ste gewerkte uur. Het verschil in hoogte van de sociale bijdragen doet evenwel niets af aan het statuut van student en het moeten hanteren van een studentenovereenkomst.

Wij onthouden dat een studentenovereenkomst gelet op de specifieke aard van de job telkens van bepaalde duur is (met een maximum van 12 maanden ononderbroken tewerkstelling) waarbij de jeugdige werknemer bijkomende bescherming geniet, automatisch een proefperiode van drie dagen doorloopt en voor maximaal 600 uren per jaar geniet van het gunstig verlaagd tarief van de solidariteitsbijdrage.

Heeft u verdere vragen in verband met bijvoorbeeld het recht op sociale uitkeringen, mogelijke schorsingen van de studentenovereenkomst en de specifieke arbeidsvoorwaarden?
Contacteer dan zeker een van onze advocaten arbeidsrecht.