Werelddag voor veiligheid en gezondheid op het werk

Op 28 april vindt jaarlijks de Werelddag voor veiligheid en gezondheid op het werk plaats. Op deze dag vraagt de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) om aandacht voor veiligheid en gezondheid op de werkvloer. Dit jaar vieren we de beslissing van de Internationale Arbeidsconferentie in juni 2022 om “een veilige en gezonde werkomgeving” op te nemen in het kader van de fundamentele beginselen en rechten op het werk van de IAO.

Doelstelling van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO)

De IAO, een agentschap van de Verenigde Naties, is een tripartite organisatie die die overheden, werkgevers en werknemers wereldwijd verenigt voor de bevordering van sociale rechtvaardigheid en de verbetering van arbeidsomstandigheden.  De IAO streeft haar doel na, dit jaar in het bijzonder, door aandacht te vragen voor veiligheid en gezondheid op de werkvloer.

Evaluatie afgelopen jaren

Tijdens de corona crisis werden er in België extra maatregelen genomen om de veiligheid en gezondheid van werknemers te waarborgen. Zo werden er bijvoorbeeld richtlijnen opgesteld voor thuiswerken en werden er extra hygiënemaatregelen genomen in essentiële sectoren.

De impact van de COVID-19-pandemie op veiligheid en gezondheid op het werk is groot geweest. Werknemers in essentiële beroepen zoals de gezondheidszorg, transport en detailhandel zijn blootgesteld aan een verhoogd risico op besmetting. Daarnaast hebben veel werknemers te maken gehad met thuiswerken, wat weer andere risico's met zich meebrengt op vlak van ergonomie en mentale gezondheid.

Het aantal arbeidsongevallen kende dan weer een forse daling (verklaarbaar door de verplichte sluiting van bedrijven en het toegenomen telewerk), maar in 2021 zag Fedris het aantal weer sterk stijgen naar 147.395 aangiften. In 11,4% van de ongevallen werd door de verzekeraars een blijvende ongeschiktheid voorzien. Tussen 2012 en 2021 is het absolute aantal dodelijke ongevallen op de arbeidsplaats gedaald (662 in deze periode), maar op de arbeidsweg dan weer gestegen (459 in deze periode).

Er is derhalve nog steeds veel werk te doen om arbeidsrisico's te verminderen en de gezondheid en veiligheid van werknemers te waarborgen. Wetende dat bij uitbreiding met andere factoren jaarlijks wereldwijd bijna twee miljoen mensen omkomen door werk gerelateerde zaken, benadrukken deze cijfers het belang van blijvende aandacht voor veiligheid en gezondheid op het werk.

Belgische wetgeving: welzijn op het werk

In België is veiligheid en gezondheid op het werk voornamelijk vastgelegd in de Wet Welzijn Werknemers en de Codex Welzijn. Deze wetgeving heeft als doel om de gezondheid, veiligheid en het welzijn van werknemers te beschermen en te bevorderen. Werkgevers zijn in dit kader verplicht om een beleid te voeren dat gericht is op het voorkomen van arbeidsrisico's en het bevorderen van het welzijn van werknemers.

Hierbij moeten werkgevers de nodige maatregelen treffen op vlak van preventie, bescherming, informatie en opleiding. Uit onder meer de voormelde cijfers van arbeidsongevallen, blijkt evenwel dat in bepaalde sectoren er nog steeds werkgevers zijn die onvoldoende investeren in preventieve maatregelen. Het is dan ook van groot belang dat er blijvende aandacht wordt besteed aan veiligheid en gezondheid op de werkvloer.

Dat België hier in zekere zin werk van maakt, blijkt onder meer uit volgende recente wetgevende initiatieven:

• Sedert de arbeidsdeal in het najaar van 2022, bestaat thans de mogelijkheid van een vier-dagenwerkweek waardoor in minder dagen meer gewerkt kan worden zonder de wekelijkse arbeidsduur te verhogen. De work-life balance en het welzijn van de werknemers staat daarbij centraal, zoals uitgebreid toegelicht in onze blog "Vier-dagenwerkweek en welzijn op het werk. Een goede balans?".
• Re-integratietraject 2.0: Het wetgevend kader rond het re-integratietraject werd in 2016 in het leven geroepen om langdurig arbeidsongeschikte werknemers op een duurzame manier weer aan het werk te krijgen. Na een evaluatie en met het oog op een vereenvoudiging en verbetering van het re-integratietraject werden verschillende aspecten van deze procedure met ingang van 1 oktober 2022 gewijzigd, zoals uiteengezet in onze blog "Het re-integratietraject 2.0 vanaf 1 oktober".
• Middels een nieuw KB van 12 februari 2023 worden de bestaande bepalingen over de asbestinventaris, metingen, het werkplan en asbestverwijdering verduidelijkt en/of aangevuld. Het verwijderen van asbesthoudende tegels en lijmlagen kan vanaf 1 februari 2023 derhalve enkel in hermetisch afgesloten zones gebeuren.

Impact werelddag IAO

Het is duidelijk dat sociaal dialoog, wetgevende initiatieven en een prominent verantwoordelijkheidsgevoel van de werkgevers, essentieel zijn in het waarborgen van een veilige en gezonde werkomgeving en dat nog een lange weg dient te worden afgelegd.

Tijdens de Werelddag voor veiligheid en gezondheid op het werk 2023 zal worden onderzocht hoe een veilige en gezonde werkomgeving als grondbeginsel en grondrecht op het werk kan worden geïmplementeerd en zal aandacht worden besteed aan de maatregelen die de tripartite IAO-leden in de toekomst kunnen nemen.

Heeft u vragen met betrekking tot welzijn, veiligheid en gezondheid op het werk? Aarzel dan niet om onze specialisten arbeidsrecht te contacteren.

Jana Kern & Thibault Van de Ryse