28 mei 2020
De sociale verkiezingen: uitstel is geen afstel.
Op 18 maart 2020 deelden wij u reeds mee dat de sociale verkiezingen van 2020 zouden worden uitgesteld omwille van de coronacrisis. De sociale partners in de Nationale Arbeidsraad kwamen op 24 maart 2020 officieel overeen om de verkiezingsprocedure te schorsen (advies nr. 2160), maar het was sindsdien wachten op een wetgevend kader die de modaliteiten hieromtrent zou uiteenzetten.
De wetgever heeft ondertussen actie ondernomen en dit wetgevend kader voorzien (Wet van 4 mei 2020 tot regeling van de opschorting van de procedure sociale verkiezingen van het jaar 2020 ingevolge de coronavirus COVID-19-pandemie). De schorsingsprocedure zal – net als de algemene versoepelingen trouwens – in verschillende fasen worden doorgevoerd.
Aangezien wij niet over de excellente PowerPoint-vaardigheden van onze federale overheid beschikken, hebben wij geen PowerPoint voorzien, maar wel een zeer leerrijk en boeiend blogbericht.
Vanaf wanneer wordt de verkiezingsprocedure geschorst?
De procedure van de sociale verkiezingen 2020 zal worden geschorst vanaf de 36e dag na de aanplakking van het bericht dat de datum van de sociale verkiezingen in de onderneming aankondigt, hetgeen op de verkiezingskalender aldus dag X+36 betreft. De verplichte aanplakking van de kandidatenlijsten (dag X+40) wordt dus uitgesteld. Indien er toch een aanplakking zou hebben plaatsgevonden, dan is deze handeling in principe nietig.
Alle handelingen die zich aldus hebben voorgedaan tot en met de 35e dag na de aanplakking van het bericht dat de datum van de sociale verkiezingen in de onderneming aankondigt, moesten worden afgewerkt, met inbegrip van het indienen van de kandidatenlijsten. Op dit manier bestaat er immers rechtszekerheid over de ontslagbescherming van de kandidaten en zijn zij bekend.
Alle akkoorden, gesloten tot en met dag X+35 en die op het niveau van de onderneming werden gemaakt omtrent de modaliteiten rond de sociale verkiezingen (bv. elektronisch stemmen of per brief stemmen), blijven geldig, met uitzondering van de akkoorden die reeds uitdrukkelijk melding maken van de coronacrisis.
Wat gebeurt er met de huidige ondernemingsraad en het comité voor preventie en bescherming op het werk?
De huidige ondernemingsraden en comités voor preventie en bescherming op het werk blijven gewoon verder werken en functioneren zolang er geen nieuw verkozen organen geïnstalleerd worden. De leden van de huidige ondernemingsraden en comités voor preventie en bescherming op het werk behouden hun mandaat en de bijhorende bijzondere ontslagbescherming.
Welke verkiesbaarheidsvoorwaarden moeten in acht worden genomen?
Om kandidaat te zijn bij de sociale verkiezingen, moet een werknemer aan een aantal verkiesbaarheidsvoorwaarden voldoen, zoals een leeftijdsvoorwaarde, een anciënniteitsvoorwaarde, enz.
Deze verkiesbaarheidsvoorwaarden moeten vervuld zijn in functie van de oorspronkelijke verkiezingsdatum van mei 2020 en niet in functie van de uitgestelde verkiezingsdatum. De beoordeling van de verkiesbaarheidsvoorwaarden van de kandidaat gebeurt aldus alsof er nooit een schorsing of uitstel van de sociale verkiezingen zou zijn geweest. Wanneer een werknemer bijvoorbeeld op het moment van de uitgestelde verkiezingsdatum aan de anciënniteitsvoorwaarde zou voldoen, maar in mei 2020 (de oorspronkelijke verkiezingsdatum) niet, dan is hij nog steeds een ongeldige verkiezingskandidaat.
Hoe zit het met de bijzondere ontslagbescherming?
Tijdens de schorsing van de verkiezingsprocedure blijft de bijzondere ontslagbescherming voor alle leden, alle kandidaten en voor alle niet-verkozenen gelden. Er kunnen zich in dat opzicht verschillende scenario’s voordoen:
De werknemer is kandidaat in 2020, maar heeft nog geen bijzondere ontslagbescherming
De ontslagbescherming van de werknemers die voorkomen op de reeds ingediende kandidatenlijsten, maar nog geen bijzondere ontslagbescherming genoten, is ingegaan op dag X+30.
De werknemer is kandidaat in 2020 en heeft wel al een bijzondere ontslagbescherming
Voor wat betreft de ontslagbescherming van de werknemers die voorkomen op de reeds ingediende kandidatenlijsten en wel reeds een bijzondere ontslagbescherming genoten, zal er niets veranderen. Het gaat hier immers om werknemers die bij de sociale verkiezingen van 2016 reeds kandidaat waren (en al dan niet verkozen zijn) en op basis daarvan beschermd waren tegen een ontslag, minstens tot de volgende sociale verkiezingen.
De werknemer heeft wel een bijzondere ontslagbescherming, maar is geen kandidaat meer in 2020
De werknemers die genieten van een bijzondere ontslagbescherming ten gevolge van hun kandidatuur bij de sociale verkiezingen van 2016, maar die geen kandidaat meer zijn voor de sociale verkiezingen van 2020, genieten thans van een “verlengde” bijzondere ontslagbescherming. De bijzondere ontslagbescherming van deze werknemers liep in principe af bij de samenstelling van de nieuwe ondernemingsraad of het nieuwe comité voor preventie en bescherming op het werk na de sociale verkiezingen van mei 2020. Hun bescherming wordt nu dus verlengd tot het moment waarop de nieuw samengestelde overlegorganen voor het eerst zullen samenkomen.
Is er al een nieuwe datum voor de sociale verkiezingen?
De wetgever heeft de procedure inzake de sociale verkiezingen officieel geschorst. Deze wet heeft uitwerking vanaf 17 maart 2020. De nieuwe datum van de sociale verkiezingen zal later nog in een koninklijk besluit moeten worden bepaald. De Nationale Arbeidsraad zal hieromtrent en advies moeten formuleren, maar het is bekend dat hun voorkeur uitgaat naar sociale verkiezingen tussen 16 en 29 november 2020.
De sociale partners benadrukken dat dit uitstel van de sociale verkiezingen geen precedent mag vormen. Het betreft een eenmalig uitstel omwille van de bijzondere gezondheidstoestand door de coronacrisis. Dit wordt ook zo opgenomen in het wetgevend kader, waarin gesteld wordt dat de schorsing van de verkiezingsprocedure uitsluitend van toepassing is op de sociale verkiezingen van 2020.
Heeft u nog vragen omtrent de organisatie van de sociale verkiezingen binnen uw onderneming? Aarzel dan zeker niet om ons te contacteren. Wij staan u hierin graag bij.
Maxime Jeanray & Jana Kern
