19 juni 2020
Een contract enkel (laten) handtekenen of paraferen op elke pagina?
U en uw contractpartij hebben een overeenstemming bereikt over alle modaliteiten van jullie overeenkomst en hebben deze zelfs verwerkt in een schriftelijk contract dat u beiden zal ondertekenen. Maar hoe ondertekent u of laat u het contract ondertekenen? Volstaat een enkele handtekening op de laatste pagina van het contract of toch beter een paraaf op elke pagina?
Wat zegt de wet?
De artikelen 1322 en 1325 van het Burgerlijk Wetboek en de daaruit volgende rechtspraak stellen dat een ondertekende onderhandse akte, zoals bv. een contract, dezelfde bewijskracht heeft als een authentieke akte. Een ondertekend contract geldt dan ook als schriftelijk bewijs. Opdat het contract evenwel geldig is, dient het opgesteld te zijn in evenveel originele exemplaren als er partijen zijn met een verschillend belang.
Hieruit volgt dat het niet vereist is om een contract op elke pagina te (laten) paraferen. Een handtekening op de laatste pagina van het contract is wettelijk gezien voldoende.
Het is zelfs niet vereist dat elke partij met een onderscheiden belang over een origineel door alle partijen ondertekend exemplaar van het contract beschikt. Het volstaat dat elke partij beschikt over een exemplaar van het contract dat ondertekend werd door de andere partij(en).
Dat niet elke pagina van een contract geparafeerd dient te worden, werd recent nog bevestigd door het Hof van Beroep te Antwerpen in haar arrest van 19 november 2019 waarin het Hof stelde dat de handtekening alle bladzijden dekt.
Wat is dan het nut van elke pagina te paraferen?
Hoewel er geen enkele wettelijke verplichting bestaat om elke pagina van een contract te (laten) paraferen, kan dit in sommige gevallen wel ten zeerste aangewezen zijn.
In de situatie waarover het Antwerpse Hof van Beroep zich diende uit te spreken beweerde een contractspartij immers wel ‘iets’ ondertekend te hebben maar niet het desbetreffende document dat voorlag en waarvan enkel de laatste pagina getekend was.
Hoewel de rechter in voornoemd geval oordeelde dat er geen enkele sprake was van enig misbruik, kan het dus toch aangewezen zijn om elke pagina van een contract te laten paraferen teneinde dergelijke tijdrovende en nutteloze discussies te vermijden. Indien elke pagina van een contract geparafeerd is, kan men immers onmogelijk betwisten het desbetreffende contract niet getekend te hebben.
Bovendien is het voor een contractspartij te kwader trouw dan ook niet meer mogelijk om andere/nieuwe pagina’s tussen het contract te voegen.
Wijzigingen na ondertekening
Het is niet onoverkomelijk dat partijen na de ondertekening van een contract bepaalde modaliteiten, voorwaarden of clausules toch nog wijzigen in gemeen overleg.
Indien bepaalde modaliteiten, voorwaarden of clausules van een contract na de ondertekening gewijzigd worden, is het aangeraden om ofwel een addendum te sluiten ofwel de in het oorspronkelijk contract gewijzigde modaliteit, voorwaarde of clausule door beide contractspartijen te laten paraferen.
De rechtspraak en rechtsleer stellen immers dat het feit dat een clausule niet geparafeerd werd terwijl een andere clausule wel geparafeerd werd, geen afbreuk doet aan de wettelijke bewijswaarde van die niet geparafeerde clausule.
Om achteraf discussies te vermijden over al dan niet in gemeenschappelijk overleg gewijzigde modaliteiten, voorwaarden of clausules is het dus aangeraden deze wijzigingen te bevestigen door ze te laten paraferen door alle contractspartijen.
Conclusie
Hoewel er geen enkele wettelijke verplichting bestaat waaruit volgt dat elke pagina van een contract geparafeerd dient te worden en een enkele handtekening op het einde van het contract volstaat, kan het absoluut aangewezen zijn om wel degelijk elke pagina te (laten) paraferen.
Heeft u vragen met betrekking tot hoe u een contract sluit, wat erin opgenomen dient te worden, wenst u dat wij een contract voor u opstellen, uw contract reviseren, etc.? Neem dan zeker contact op met ons kantoor.
Maarten VERBOVEN & Ilse DE GEYTER
