2 april 2020
Covid-19 stopt niet aan de grens: wat dan met het vrij verkeer van werknemers?
Net zoals het coronavirus zelf, stopt ook de tewerkstelling van werknemers vaak niet bij de grens. Het vrij verkeer van werknemers komt daarom onder druk te staan. Dit vrij verkeer mag in principe beperkt worden omwille van bepaalde redenen, waaronder de volksgezondheid, maar deze beperking moet wel gebaseerd zijn op objectieve en niet-discriminerende criteria.
Op 30 maart 2020 heeft de Europese Commissie daarom richtsnoeren bekendgemaakt betreffende de uitoefening van het recht op vrij verkeer van werknemers tijdens de uitbraak van COVID-19. De Europese Commissie focust zich daarbij op grensarbeiders, gedetacheerde werknemers en seizoenarbeiders in cruciale of essentiële sectoren.
Het vrij verkeer van grensarbeiders en gedetacheerde werknemers
Principe: vlotte doorgang van de werknemers
De Europese Commissie is van mening dat grensarbeiders en gedetacheerde werknemers ongehinderd de grenzen moeten kunnen oversteken indien zij een cruciaal of essentieel beroep uitoefenen.
De lidstaten, en dus ook België, bepalen zelf welke beroepen zij als essentieel beschouwen (zie ons blogbericht van 19 maart 2020 – “1,5 meter afstand in tijden van corona: impact op bedrijven”), maar ook de Europese Commissie heeft nu 17 beroepen bepaald, dewelke zij als essentieel beschouwt. Veel beroepscategorieën vallen samen met de Belgische lijst van essentiële beroepen.
Lidstaten moeten alles mogelijk maken om de doorgang vlot te houden
De Commissie vraagt de lidstaten om specifieke, lastenvrije en snelle procedures vast te stellen voor grensoverschrijdingen van grensarbeiders en gedetacheerde werknemers uit de essentiële sectoren, zodat voor deze werknemers een vlotte doorgang wordt gewaarborgd aan de grens. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door te voorzien in specifieke rijstroken aan de grens of specifieke stickers die door de naburige lidstaten worden erkend om hun toegang tot het grondgebied van de werkstaat te vergemakkelijken.
België heeft reeds gezorgd voor specifieke vignetten en attesten, waarmee de vlotte doorgang van deze werknemers gewaarborgd kan worden:
- Grensarbeiders met cruciale beroepen kunnen een vignet gebruiken om sneller de grens tussen België en Nederland te passeren. Dit vignet kan eenvoudig worden gedownload op de website van het Nationaal Crisiscentrum.
- In Frankrijk hebt u een attest nodig waaruit blijkt dat u zich voor uw werk verplaatst. Uw werkgever kan een formulier van de FOD Werkgelegenheid gebruiken om zo'n attest op te maken.
Het Europese “Technisch Comité voor het vrije verkeer van werknemers” zal binnenkort specifieke(re) richtlijnen oplijsten, die in alle lidstaten uitgerold kunnen worden zodat de vlotte doorgang aan de grenzen gewaarborgd blijft.
De gezondheidscontrole van werknemers aan de grens
Bij de grens kunnen de grensarbeiders en gedetacheerde werknemers onderworpen worden aan gezondheidscontroles, hetzij vlak voor de grens, hetzij er net na. Deze gezondheidscontrole bestaat uit het elektronisch meten van de lichaamstemperatuur.
Deze gezondheidscontroles zullen plaatsvinden onder dezelfde voorwaarden als bij de eigen onderdanen die dezelfde functie zouden uitoefenen. In dat opzicht vraagt de Europese Commissie dat aangrenzende lidstaten duidelijke afspraken maken over deze gezondheidscontroles zodat de gezondheidscontrole slechts één keer hoeft te worden uitgevoerd. De werknemers zullen in ieder geval niet hun wagen moeten verlaten voor de uitvoering van deze gezondheidscontrole. Indien de werknemer koorts zou hebben en de grensautoriteiten van oordeel zijn dat hij of zij de reis niet mag voortzetten, moet de werknemer toegang hebben tot passende gezondheidszorg onder dezelfde voorwaarden als de onderdanen van de werkstaat.
Het vrij verkeer van seizoenarbeiders
Veel sectoren vallen deels of zelfs volledig stil door de coronacrisis. Voor veel lidstaten is de landbouwsector echter essentieel, vooral met het oog op de voedselbevoorrading van supermarkten. De landbouwsector maakt daarbij vaak gebruik van seizoenarbeiders om gewassen te planten, te oogsten en te verzorgen.
De Europese Commissie vraagt de lidstaten daarom om de seizoenarbeiders op dezelfde manier te behandelen als werknemers die werkzaam zijn in de cruciale en essentiële beroepen. De lidstaten moeten een vlotte grensovergang van de seizoenarbeiders vlot nastreven, voor zover de betrokken lidstaat (werkstaat) de werkzaamheden van de seizoenarbeiders nog toelaat tenminste.
Heeft u vragen met betrekking tot de impact van de coronacrisis op uw internationale tewerkstelling of detachering, aarzel dan zeker niet om ons te contacteren. Wij staan u hierin graag bij.
