Flexi-jobs in het onderwijs: een structurele oplossing?

Recent stelde Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) voor om het systeem van flexi-jobs ook te hanteren in de zoektocht naar een oplossing voor het lerarentekort in het Vlaams onderwijs. Wat is een flexi-job nu juist weer en past dit statuut binnen een essentiële sector waar vaste benoemingen en tijdelijke aanstellingen van bepaalde en onbepaalde duur elkaar reeds onduidelijk kruisen? 

Wat zijn flexi-jobs?

In 2015 werd middels de Wet van 16 november 2015 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken een nieuw type arbeidsovereenkomst ingesteld: de flexi-jobarbeidsovereenkomst. Dit gunstig systeem moet het mogelijk maken aan werknemers en sedert 2018 ook aan gepensioneerden om iets bij te verdienen zonder hiervoor sociale bijdragen of belastingen te betalen. Het ‘flexiloon’ dat de flexi-jobber ontvangt is in de praktijk dus een nettoloon, terwijl er wel sociale rechten (zoals pensioen) worden opgebouwd. Werknemers en gepensioneerden boven de 65 jaar kunnen zo onbeperkt bijverdienen, voor gepensioneerden jonger dan 65 jaar kan er een limiet gelden.

Om toch enig kader te bieden, wordt de flexi-jobovereenkomst steeds voor een bepaalde tijd of voor een duidelijk omschreven werk gesloten en wordt deze geregeld door de bepalingen van de Arbeidsovereenkomstenwet, met de nuance dat een flexi-job daarentegen wel mondeling gesloten kan worden. Voorafgaand dient evenwel steeds een raamovereenkomst te worden afgesloten tussen de werkgever en de werknemer waarin onder meer de identiteit van de partijen, een beknopte beschrijving van de functie en het basisloon dient te worden vermeld.

Voornamelijk binnen de horecasector wordt dit systeem frequent toegepast.

Wie kan flexi-jobben?

Een tewerkstelling aan de hand van een flexi-jobovereenkomst is mogelijk als de werknemer bij een andere werkgever reeds een 4/5 tewerkstelling (80%) heeft of wanneer de betrokken persoon gepensioneerd is.

Zelfstandigen kunnen derhalve niet flexi-jobben. Mensen die zich in een opzeggingstermijn bevinden evenmin.

Niet onbelangrijk:

– Voor het criterium van 4/5 tewerkstelling wordt gekeken naar het referentiekwartaal T-3, dit is dus het derde kwartaal dat aan de flexi-job voorafgaat. Dit betekent dat iemand die in september 2022 als leerkracht wil bijspringen, in oktober – november – december 2021 minstens 4/5 gewerkt moet hebben bij een andere werkgever. Het 4/5 gedeelte wordt overigens beoordeeld aan de hand van een referentiepersoon met een voltijdse job binnen de sector waarin de 4/5 tewerkstelling wordt uitgevoerd.

– Voor een gepensioneerde wordt gesteld dat hij of zij op het einde van het kwartaal T-2 als gepensioneerde wordt beschouwd. Hoewel in theorie een gepensioneerde die in september 2022 nog aan de slag wil in het onderwijs dus eind maart 2022 gepensioneerd zou moeten zijn, leert de praktijk dat de RSZ iemand van boven de 65 jaar steeds toelaat een flexi-job uit te oefenen.

Structurele oplossing in het onderwijs?

Het voorstel van minister Weyts kan voorlopig op veel tegenkanting rekenen van zowel de onderwijssector als de politiek gelet op het feit dat dit geen duurzame oplossing zou zijn voor het lerarentekort.

Het gunstig en flexibel regime dat intussen ingeburgerd is in de horecasector toepassen in de onderwijssector is vanzelfsprekend geen evidentie. Het dermate flexibel systeem biedt immers geen structurele oplossing, te meer gelet op de trend van zij-instromers die het onderwijs toch weer snel blijken uit te stromen. Het valt te betwijfelen of flexijobs deze trend een halt kan toeroepen en of dit systeem de fundamenten van tewerkstelling in het onderwijs niet ondermijnt. Leraar zijn is immers een serieus engagement en geen bijklus, zoals federaal minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) terecht opmerkt.

In afwachting van een lange termijn oplossing vanuit de eventuele commissie van wijzen onder leiding van minister Weyts, kan het systeem van flexi-jobs evenwel soelaas bieden waar hoogst nodig binnen het Vlaams onderwijs.

Heeft u vragen over het toepassingsgebied en de voorwaarden van flexi-jobs? Aarzel niet om onze specialisten arbeids- en sociaal recht te contacteren.

Jana Kern & Thibault Van de Ryse